Lideri Evropske unije, u konsultaciji sa partnerima sa Zapadnog Balkana, usvojili su danas u Sofiji Deklaraciju u 17 tačaka, u kojoj su ponovili nedvosmislenu podršku evropskoj pespektivi regiona i naveli zadatke i principe koje bi strane trebalo da ispunjavaju tokom procesa eurointegracija.
Usvojen je i Aneks deklaracije koji se odnosi na jačanju veza i saradnje između EU i Zapadnog Balkana.
Mi, lideri Evropske unije (EU) i njenih država članica, u konsultaciji sa partnerima sa Zapadnog Balkana i u prisustvu relevantnih regionalnih aktera, danas smo zaključili sljedeće:
1. EU pozdravlja zajedničku posvećenost partnera sa Zapadnog Balkana evropskim vrijednostima i načelima kao i viziji snažne, stabilne i ujedinjene Evrope, podržane našim istorijskim, kulturnim i geografskim vezama i uzajamnim političkim, bezbjednosnim i privrednim interesima.
2. Podsjećajući na samit u Solunu iz 2003. godine, EU ponovo potvrđuje nedvosmislenu podršku evropskoj perspektivi Zapadnog Balkana. Na osnovu dosadašnjeg napretka partneri sa Zapadnog Balkana ponovo su potvrdili posvećenost evropskoj perspektivi kao svom čvrstom strateškom izboru, povećanju svojih napora i uzajamnoj podršci. Vjerodostojnost tih napora zavisi od jasne javne komunikacije.
3. EU je odlučna da pojača i intenzivira angažman na svim nivoima kako bi podržala političku, privrednu i društvenu transformaciju regiona, između ostalog kroz pojačanu pomoć koja se zasniva na konkretnom napretku partnera sa Zapadnog Balkana u oblasti vladavine prava, kao i u društveno-ekonomskim reformama.
4. EU pozdravlja posvećenost partnera sa Zapadnog Balkana preimućstvu demokratije i vladavine prava, naročito u pogledu borbe protiv korupcije i organizovanog kriminala, dobrog upravljanja, kao i poštovanja ljudskih prava i prava pripadnika manjina. Djelotvorno sprovođenje reformi tih partnera počiva na timtemeljima. Civilno društvo i nezavisni mediji imaju ključnu ulogu u procesu demokratizacije.
5. EU podržava opredjeljenje partnera sa Zapadnog Balkana da nastave jačati dobrosusjedske odnose, regionalnu stabilnost i uzajamnu saradnju. To se naročito odnosi na pronalaženje i primjenjivanje konačnih, inkluzivnih i obavezujućih rješenja za bilateralne sporove ukorjenjene u naslijeđu prošlosti i na ulaganje dodatnih napora u pomirenje.
6. Izgradnja guste mreže veza i prilika sa EU i u regionu je presudno za zbližavanje naših građana i privreda, kao i za jačanje političke stabilnosti, ekonomskog prosperiteta, kulturnog i društvenog razvoja. Nadovezujući se na ostvareni napredak,između ostalog kroz regionalne inicijative, zalažemo se da značajno poboljšamo povezanost u svim dimenzijama: transportnoj, energetskoj, digitalnoj, ekonomskoj i ljudskoj.
7. EU je saglasna sa podsticanjem povoljnog tržišnog i investicionog okruženja na Zapadnom Balkanu, kako bi se brže napredovalo u smjeru digitalne ekonomije i održivih društava koja vode računa o klimi u skladu sa Pariskim sporazumom. Energetska sigurnost biće prioritet, između ostalog kroz bolju energetsku efikasnost, bolju prekograničnu međusobnu povezanost, diversifikaciju izvora i pravaca kao i uravnoteženu kombinaciju raznih izvora energije uz bolju integraciju obnovljive energije.
8. Poseban naglasak staviće se na stvaranje dodatnih prilika za mlade, obezbjeđujući pri tome da to doprinosi društveno-ekonomskom razvoju Zapadnog Balkana.
9. U tu svrhu EU pozdravlja obavezivanje partnera sa Zapadnog Balkana na, između ostalog, ubrzano sprovođenje pravne tekovine u skladu sa ugovorima o Energetskoj zajednici i Transportnoj zajednici, uklanjanje svih administrativnih prepreka na granicama, završetak regionalnog tržišta električne energije i hitno sprovođenje Višegodišnjeg akcionog plana za razvoj regionalnog ekonomskog područja iz jula2017. godine. EU će nastaviti da podržava te napore.
10. EU i partneri sa Zapadnog Balkana dijele brojne bezbjednosne izazove koji iziskuju koordinisano pojedinačno i kolektivno djelovanje. Kada radimo zajedno možemo da se efikasno suočimo sa tim izazovima. Naša saradnja u zaustavljanju ilegalnih migracionih tokova pokazala je svoju vrijednost i dodatno će se razvijati.
11. Borba protiv terorizma i ekstremizma, uključujući finasiranje, radikalizacijui povratak stranih terorističkih boraca iziskivaju pojačanu saradnju među nama.
12. EU i partneri sa Zapadnog Balkana uviđaju da su rezultati u borbi protiv korupcijei organizovanog kriminala od suštinskog značaja za političku i društveno-ekonomsku transformaciju regiona, kao i za regionalnu stabilnost i bezbjednost, što je u najboljem interesu njihovih građana. EU pozdravlja to što su se obavezali na preduzimanje odlučnih mjera, u saradnji sa EU i u međusobnoj saradnji, protiv trgovine ljudima, uzgoja droge i krijumčarenja ljudi, droge i oružja.
13. EU pozdravlja doprinos partnera sa Zapadnog Balkana zajedničkoj spoljnoj i bezbjednosnoj politici (ZSBP) u svim njenim aspektima i očekuje postepeno produbljivanje saradnje u toj oblasti, a naročito veći nivo usklađenosti, posebno u pogledu pitanja od važnog zajedničkog interesa.
14. Protiv dezinformisanja i drugih hibridnih aktivnosti borićemo se zajedno uz veću saradnju u oblasti otpornosti, sajber bezbjednosti i strateške komunikacije.
15. Kako bi se što brže poboljšao život naših građana u oblastima povezanosti i bezbjednosti s obzirom na evropsku perspektivu Zapadnog Balkana, EU je danas, na osnovu relevantnih aspekata saopštenja Komisije od 6. februara 2018. godine, pokrenula Program prioriteta iz Sofije za EU i Zapadni Balkan koji je priložen uz ovu deklaraciju.
16. EU pozdravlja namjeru Hrvatske da bude domaćin samita EU – Zapadni Balkan za vrijeme svog predsjedavanja 2020. godine.
17. Primamo k znanju da se naši partneri sa Zapadnog Balkana slažu sa navedenim tačkama.
Cijelu Deklaraciju sa aneksom pročitajte OVDJE