Livanjski sir ispunio je sve kriterije zakonodavstva Evropske unije o sistemima kvalitete za poljoprivredne i prehrambene proizvode te je, kao prvi proizvod iz Bosne i Hercegovine, posredstvom Agencije za sigurnost hrane Bosne i Hercegovine, upisan u Registar oznaka geografskog porijekla Evropske unije.
Okončanjem ovog procesa, Bosna i Hercegovina postala je ujedno i prva zemlja u procesu pristupanja Evropskoj uniji iz naše regije koja ima prehrambeni proizvod zaštićen oznakom geografskog porijekla na nivou Evropske unije, izvijestila je Agencija za sigurnost hrane BiH.
Preduslov za podnošenje zahtjeva za upis u Registar oznaka geografskog porijekla Evropske unije bila je registracija oznake geografskog porijekla Livanjskog sira u skladu s propisima Bosne i Hercegovine, odnosno Pravilnikom o sistemima kvalitete za prehrambene proizvode, koji je Vijeće ministara Bosne i Hercegovine donijelo na prijedlog Agencije za sigurnost hrane BiH u saradnji s nadležnim tijelima entiteta i Brčko distrikta BiH.
„Nakon veoma zahtjevnog postupka koji su proveli Agencija za sigurnost hrane Bosne i Hercegovine i „Udruga za zaštitu porijekla Livanjskog sira“ možemo konstatirati da je upis Livanjskog sira u Registar oznaka geografskog porijekla Evropske unije primjer da nadležne institucije iz Bosne i Hercegovine zajedničkim radom i saradnjom s privatnim i nevladinim sektorom imaju kapacitete za ispunjavanje kriterija EU u području politika kvalitete EU.
Neka ovo bude poticaj institucijama na svim nivoima vlasti u Bosni i Hercegovini na saradnju u interesu ekonomskog razvoja i očuvanja proizvodnje i zaštite tradicionalnih bosanskohercegovačkih proizvoda“, izjavio je Džemil Hajrić, direktor Agencije za sigurnost hrane BiH.
Oznake geografskog porijekla štite prehrambene proizvode od zloupotrebe ili oponašanja registrovanog naziva i garantuju kupcima pravo porijeklo. Ta pravila gaantuju da svi proizvođači u određenom geografskog prostoru uživaju kolektivna prava nad proizvodom, ako ispunjavaju određene uslove.
Sistemi kvalitete proizvođačima certificiranih proizvoda omogućuju da svoje proizvode bolje plasiraju na tržište i povećaju prodaju, među ostalim uz podršku lokalnih grupa proizvođača.
Prema studiji koju je 2020. objavila Evropska komisija, jedinična prodajna vrijednost proizvoda s oznakom geografskog porijekla u prosjeku je dvostruko veća od vrijednosti sličnog necertificiranog proizvoda.
Proces upisa Livanjskog sira formalno je potvrđen Provedbenom Uredbom Komisije (EU) 2024/2932 оd 14. novembra 2024. o utvrđivanju pravila za primjenu Uredbe (EU) 2024/1143 Evropskog parlamenta i Vijeća u pogledu upisa oznake geografskog porijekla u Unijin registar oznaka geografskog porijekla („Livanjski sir” (ZOZP)).