Vlada bh. entiteta Republika Srpska prihvatila je danas izvještaj Republike Srpske Vijeću sigurnosti Ujedinjenih nacija.
Upućeni materijal sastoji se iz dva dijela. Prvi dio je Dvadeseti izvještaj Republike Srpske Savjetu bezbjednosti, u kom se pruža osvrt na izbore u BiH i pitanja u proteklom periodu. Drugi i naročito pažnje vrijedan dio je specijalni izvještaj Savjetu bezbjednosti pod nazivom Subverzija dejtonskog sistema.
“U Dijelu I Dvadesetog izvještaja Savjetu bezbjednosti UN govori se o rezultatima osmih opštih izbora u BiH od potpisivanja Dejtonskog sporazuma. Glasači u Republici Srpskoj dali su sadašnjoj vladajućoj koaliciji nepogrešiv mandat da formira vladu na osnovu stavova i ciljeva na kojima se kandidovala, uključujući punu primjenu Aneksa 4. Dejtonskog sporazuma – Ustava BiH”, stoji u izvještaju.
Kako navode, ubjedljiva pobjeda koalicije, uz to, mora biti shvaćena kao suprotstavljanje pokušajima stranog uplitanja u izbore u BiH.
U izvještaju stoji i da je “izbor Šefika Džaferovića na funkciju bošnjačkog člana Predsjedništva BiH veoma je uznemirio Srbe, te predstavlja izrugivanje vladavini prava i pomirenju”.
“Izbor hrvatskog člana Predsjedništva BiH – rezultat za žaljenje – pokazuje zašto je esencijalno da svakom konstitutivnom narodu, uključujući Hrvate, bude omogućeno da biraju svog predstavnika u Predsjedništvu BiH. Reforme su nužne i radi izvršenja odluke Evropskog suda za ljudska pravda iz 2009. godine u predmetu Sejdić-Finci”, stoji u saopćenju.
U Dijelu II naglašena je spremnost Republike Srpske da radi sa svim akterima u Bosni i Hercegovini zarad bolje budućnosti u pogledu pitanja koja su bitna za sve narode. Tu spadaju evropske integracije, vraćanje demokratskih izbora u Mostar, reforma pravosuđa, pravična i istovjetna istraga i procesuiranje ratnih zločina i borba protiv terorizma.
“U Dijelu III izražena je želja Vlade Republike Srpske, s obzirom na to da se približava novi mandat, da gradi tješnje odnose sa svim zainteresovanim stranama u međunarodnoj zajednici. Republika Srpska posebno očekuje da sa novim američkim ambasadorom radi na izgradnji snažnijih odnosa sa Sjedinjenim Američkim Državama na osnovu uzajamnog poštovanja Dejtonskog sporazuma i eđunarodnog prava”, navodi se.
U “Specijalnom izvještaju Republike Srpske” nazvanom “Subverzija dejtonskog sporazuma” navodi se da su glasači u Republici Srpskoj Vladi Republike Srpske gromko dali još jedan mandat za puno sprovođenje Dejtonskog sporazuma, uključujući Ustav BiH.
U Dijelu I govori se o prirodi političke i pravne strukture Dejtonskog sporazuma. Objašnjava se kako je ova struktura pažljivo zamišljena tako da odrazi stvarnost u BiH i sve što je nužno za održiv mir. Kroz Ustav BiH, Dejtonski sporazum dao je konsocijativan model vlasti u kom tri konstitutivna naroda dijele vlast. Ustav BiH, koji uvodi različite mehanizme zaštite dva entiteta i tri konstitutivna naroda u BiH, rezultat je delikatnog kompromisa koji je bio neophodan da bi se obezbijedila stabilnost i demokratska vlast.
“Dio II govori o sistemskom nepoštovanju dejtonske strukture. SDA i druge bošnjačke stranke odbijaju da poštuju dejtonsku strukturu BiH i nastoje, pomoću nezakonitih postupaka međunarodnog visokog predstavnika, da postepeno ali sigurno transformišu BiH u centralizovanu, unitarnu državu. Protivpravna centralizacija vlasti u Sarajevu dovela je do disfunkcionalne BiH, gdje se maksimalno povećava broj spornih odluka koje je potrebno donijeti na nivou BiH”, stoji u Specijalnom izvještaju RS.
U Dijelu III pojašnjeno je kako je visoki predstavnik centralizovao BiH fiktivnim “bonskim ovlašćenjima”.
“Ne postoji pravni odnos za diktatorska ovlašćenja kojima je visoki predstavnik oktroisao na stotine zakona i ustavnih amandmana, te izrekao nekoliko stotina vansudskih kazni. Pomoću diktatorskih ovlašćenja, visoki predstavnik sistematično je centralizovao moć u Sarajevu, suprotno Ustavu BiH. Uz to, dominacijom u Ustavnom sudu BiH i drugim sudovima u BiH, visoki predstavnik spriječio je svako dovođenje u pitanje zakonitost njegovih postupaka. Sada kada je šteta po dejtonsku strukturu već učinjena, isti oni ustavni mehanizmi zaštite koji je trebalo da blokiraju centralizaciju BiH sada Bošnjacima omogućavaju da blokiraju vraćanje dejtonske strukture”, stoji u izvještaju.
U Dijelu IV navode da neke države i dalje pokušavaju da se upliću u unutrašnja pitanja BiH, čak i izbore.
“Na primjer, Sjedinjene Američke Države dale su više od 100 miliona američkih dolara medijima bez transparentnosti u BiH – za ova sredstva i sama američka vlada priznaje da su namijenjena uticanju na lokalnu politiku i izbore”, stoji u izvještaju.
Kako navode, “u novim agencijama na nivou BiH koje je nametnuo visoki predstavnik vlada rastrošnost, zloupotreba i neefikasnost. Tužilaštvo BiH, čedo visokog predstavnika, služi kao političko oružje protiv protivnika SDA i štiti političare iz njenih redova od istraga za ratne zločine”.
“U međuvremenu, institucije pravosuđa visokog predstavnika na nivou BiH, diskriminiše srpske žrtve ratnih zločina prema ustaljenom obrascu. Agencija za statistiku BiH, pod prijetnjom tužbe, usvojila je jedinstveni program obrade podataka iz popisa stanovništva, koji favorizuje Bošnjake, suprotno zakonu o popisu stanovništva”.
U Dijelu VI izneseni su argumenti u prilog nužnosti reforme Ustavnog suda BiH i institucija pravosuđa na nivou BiH.
“Prisustvo stranih sudija u Ustavnom sudu BiH nespojivo je sa suverenitetom BiH i demokratijom. Sud pati od velikog deficita legitimiteta zbog stranih sudija i svoje političke prirode. Svi srpski i hrvatski lideri u BiH podržavaju ukidanje funkcije stranih sudija u Ustavnom sudu, ali SDA blokira nužnu reformu. Potrebno je reformisati i institucije pravosuđa na nivou BiH, kao što je Sud Bih, što su potvrdili i stručnjaci Evropske unije”, navodi se, između ostalog, u izvještaju.
U Dijelu VII navodi se “da centralizacija i dominacija SDA podriva bezbjednost i stabilnost BiH”.
“Politike i postupci SDA tokom i nakon rata učinili su BiH utočištem za džihadiste. Uz to, lideri SDA i drugih bošnjačkih stranaka prijete nasiljem kao odgovor na politička neslaganja. SDA često napada sam legitimitet Republike Srpske, kao što je činila kada je pokušala da spriječi obilježavanje dana njenog nastanka. Pored toga, SDA opstruiše izvršenje ključnih odluka Ustavnog suda BiH i Evropskog suda za ljudska prava koje se tiču izbora. Štaviše, provokativnim potezom i flagrantnim kršenjem Ustava, predsjednik SDA pokušao je da jednostrano obnovi tužbu BiH protiv Srbije”, navode iz Vlade RS.
U Dijelu VIII objašnjeno je zašto Republika Srpska ima pravo da iznese svoj stav o pitanju članstva u NATO-u i, potencijalno, održi referendum o toj temi.
Konačno, u Dijelu IX navodi se da se Republika Srpska zalaže za sprovođenje Dejtonskog sporazuma legitimnim političkim i pravnim sredstvima.
“Republika Srpska nema planove za otcjepljenje, ali insistira na punoj primjeni dejtonske političke strukture. Zvaničnici Evropske unije često naglašavaju da decentralizovana struktura Bosne i Hercegovine ne predstavlja prepreku za članstvo u Evropskoj uniji. Republika Srpska nastaviće da se zalaže za neophodne reforme kroz politički dijalog, ali ima pravo da ispravi materijalne povrede Dejtonskog sporazuma. Dejtonski ustav definiše strukturu održivog političkog sistema u državnom uređenju sa tri kohezivna i distinktivna naroda. Napadi na tu strukturu, nažalost, rezultirali su endemskom disfunkcionalnošću, čestim političkim krizama i dominacijom jedne etničke grupe. Vlada Republike Srpske opredijeljena je za uspjeh BiH, uz punu i vjernu primjenu dejtonskog ustava”, navodi se u izvještaju.