Ustavni sud BiH utvrdio kršenje prava u vezi sa slučajem hidroelektrane Foča na rijeci Drini
S obzirom na to da je Tara glavna pritoka Drine, te da je pored HE Foča planirana HE Buk Bijela i HE Paunci, teško je isključiti potencijalne kumulativne uticaje ovih velikih hidroelektrana na zaštićeni kanjon Tare
Udruženje Aarhus centar u BiH 24. aprila zaprimilo je presudu Ustavnog suda Bosne i Hercegovine kojom se usvaja apelacija protiv presude Vrhovnog suda Republike Srpske u vezi s hidroelektranom Foča na rijeci Drini.
– Tokom 2018. godine „Aarhus centar u BiH“ je osporio Rješenje o obnovljenoj ekološkoj dozvoli za HE Foča na rijeci Drini koju je izdalo Ministarstvo za prostorno uređenje, građevinarstvo i ekologiju RS-a 4. juna 2018. godine. Obzirom da je tužbu Aarhus centra odbacio Okružni sud u Banja Luci, a kasnije i Vrhovni sud RS-a, konačna pravda je zadovoljena šest godina kasnije na Ustavnom sudu BiH koji je utvrdio da je prekršeno apelantovo pravo na pravično suđenje iz člana II/3.e) Ustava Bosne i Hercegovine i člana 6. stav 1. Evropske konvencije. Presudom Ustavnog suda BiH, ukinuta je presuda Vrhovnog suda RS-a iz 2021. godine, te je predmet vraćen Vrhovnom sudu RS koji je dužan po hitnom postupku donijeti novu odluku po ovom predmetu – navodi se u saopćenju Udruženja.
Tužba je uslijedila zbog proceduralnih nedostataka Rješenja o obnovi ekološke dozvole.
– Pored toga, Elektroprivreda RS-a nije u zakonskom roku zatražila obnovu ekološke dozvole, te je Ministarstvo trebalo poništiti prethodnu dozvolu s obzirom da izgradnja hidroelektrane nije započeta u roku od četiri godine od izdavanja dozvole. Umjesto toga, u junu 2018. godine izdato je nezakonito Rješenje o obnovi ekološke dozvole. Takođe, javne konsultacije nisu održane u skladu sa Arhuskom i ESPOO konvencijom, ni u BiH, ni u Crnoj Gori. Javne konsultacije održane 2012. godine bile su slabo oglašavane, a komentari koje su dostavile nevladine organizacije u BiH i Crnoj Gori nisu uzeti u obzir – navodi Nina Kreševljaković, pravna savjetnica u Aarhus centru u BiH.
Ministarstvo je tvrdilo da se u studiji procjene uticaja na životnu sredinu za projekat HE „Foča“ navodi da uticaja na rijeku Taru neće biti.
– Ove tvrdnje ne potkrepljuju nikakvi dokazi, niti je o njima raspravljano u toku konsultacija. S obzirom na to da je Tara glavna pritoka Drine, te da je pored HE Foča planirana Buk Bijela i Paunci, teško je isključiti potencijalne kumulativne uticaje ovih velikih hidroelektrana na zaštićeni kanjon Tare, što je pomenuta studija trebala da procijeni – ističu iz Aarhusa centra u BiH.
Napominju, da je Drina najznačajnije stanište ugrožene riblje vrste mladice, koja se može pronaći samo u nekim od najčistijih rijeka dunavskog sliva u jugoistočnoj Evropi, a također na ovom području je razvijena i turistička ponuda bazirana na raftingu i ribolovu.
– Izgradnjom bilo kakve brane na ovoj rijeci kvalitet vode, biodiverzitet i razvoj turizma bili bi uveliko ugroženi – upozoravaju Udruženja.
